نگاهي به ۱۰ معماري صخره اي جهان

علاقه انسان به زندگي در كوه شايد به اين دليل بود كه فكر مي كرد كوه مي تواند امنيت بخش باشد؛ از اين رو ساخت مكان هاي مذهبي و حتي مسكوني در ارتفاعات از گذشته به عنوان سنتي مرسوم بوده است. هر دليلي كه داشته باشد، اين سازه ها امروزه مهم ترين جاذبه هاي گردشگري براي ديگرانند. نمونه هاي داخلي اين نوع معماري هم آنقدر هوادار دارد كه ايرانيان را ترغيب به بازديد از آنها كند. از مهم ترين اين مراكز در ايران مي توان به روستاي كندوان در آذربايجان شرقي، روستاي ميمند در كرمان و غارهاي خربس در جزيره قشم اشاره كرد.

تَكتشانگ ـ بوتان

افسانه ها گاه بسياري از سازه ها را زيباتر مي كند. فارغ از درستي يا نادرستي حكايت منسوب به اين سازه ها، اين حكايت ها مي تواند شيريني سفر را بيشتر كند. تكتشانگ يا آشيانه ببر كه معبدي بودايي در هيمالياست يكي از همين سازه هايي است كه حكايت هاي پيراموني اش آن را ديدني تر كرده است. اين معبد كه روي صخره ها در بالاي دره پَرو در سال ۱۶۹۲ ميلادي ساخته شده است، گرداگرد غاري است كه «پَدمَسامپ هِيوا» يكي از معلمان مذهبي بودايي در قرن هشتم ميلادي به مدت سه سال و سه ماه و سه هفته و سه روز و سه ساعت تمام در آن نشسته و به مراقبه پرداخته است! براساس افسانه ها اين شخص از سوي يك ماده ببر به اين غار حمل شده و همين است كه نام اين حيوان روي اين محل مانده است؛ البته بايد گفت كه هواداران اين معبد صرفا گردشگران نيستند و اين معبد همچنان ارزش مذهبي خود را در ميان پيروان بودا حفظ كرده است.

سومِلا ـ تركيه

تركيه يكي از جذاب​ترين مقاصدگردشگري جهان است و در اين فهرست ده تايي هم با صومعه سوملا در رده دوم قرار دارد. صومعه سوملا بر بالاي صخره اي شيب دار در ارتفاع ۱۲۰۰ متري است. اين صومعه سال ۳۸۶ ميلادي به افتخار مريم مقدس ساخته شده است. سوملا از ارزش تاريخي، معماري و مذهبي بالايي برخوردار است و گردشگران بسياري را در طول سال پذيراست كه بيشتر آنها از معتقدان ارتدوكس هستند.

صومعه سوملا از بخش هاي متنوعي چون يك كليساي جامع سنگي، چند كليساي كوچك، مهمانخانه، رستوران، اقامتگاه دانشجويي، كتابخانه و چشمه اي مقدس تشكيل شده است كه همگي در دل صخره ها جا گرفته اند. اين صومعه صخره اي به علت قرارگيري در پارك ملي آلتيندر داراي جاده اي جنگلي و زيباست.

غارهاي نيايشگاهي كاپادوكيه ـ تركيه

غارهاي كاپادوكيه يكي از مراكز اصلي گردشگري تركيه است. اين شهر چشم اندازي خيره كننده دارد و مجموعه اي از بناهاي صخره اي در شكل ها و ابعاد گوناگون در آن ديده مي شود. دودكش هاي سنگي عجيب، اين شهر را به شهرهاي فضايي شبيه كرده است. از مهم ترين بناهاي صخره اي اين شهر مي توان به مجموعه اي از كليساها و صومعه ها، چند موزه، رستوران هاي زيرزميني و خانه هاي قديمي اشاره كرد. كاپادوكيه با داشتن فاصله اي يك ساعته با استانبول يكي از بهترين مقاصد گردشگري است كه در طول سفر به تركيه بايد حداقل يك بار مورد بازديد قرار گيرد. گردشگراني كه به اين شهر صخره اي سفر مي كنند، مي توانند با سوار شدن بر بالن هاي هميشه كاپادوكيه، چشم انداز زيباي اين شهر را از بالا ببينند.

كيپينا ـ يونان

كيپينا نيز يكي ديگر از صومعه هاي مقدس است با اين تفاوت كه تاريخ ساختش خيلي جديد است. اين صومعه تنها يك سال است كه در ابتداي دهانه غاري در كوهستان آتامانيكا در منطقه اِپيروس ساخته شده است.

معماران كيپينا توانسته اند به طرز هوشمندانه اي آن را در ميان صخره ها محصور كنند، به طوري كه اين بنا به سختي بر بالاي كوه قابل تشخيص است.

در معماري اين بنا از عناصر معماري دوران روم شرقي استفاده شده است.

گردشگراني كه از كيپينا بازديد مي كنند، امكان تماشاي چشم اندازهاي طبيعي فوق العاده از رود آراكتوس را دارند. از ديگر جاذبه هاي اين مكان، پل چوبي متحركي است كه براي حفاظت از صومعه ساخته شده است.

هيواِشان ـ چين

كوهستان هيوآ پنجمين كوهستان بلند چين است. در گذشته در فرهنگ عامه كوهستان هاي بلند مكاني مقدس بودند كه در آن افراد خود را به خدا نزديك تر احساس مي كردند.

سال هاي بسياري، مسافران و زائران براي رسيدن به معبدي كه به كوه هيوآ چسبيده است، بايد يكي از خطرناك ترين راه هاي جهان را مي پيمودند. تمام افرادي كه آرزوي وارد شدن به معبد هيواِشان را داشتند، پس از غلبه بر ترس خود از اين راه باريك و صعب العبور مي گذشتند؛ البته تعداد زيادي از اين افراد از كوه سقوط كرده و جان خود را از دست داده اند.

با رونق گردشگري در كشور چين و افزايش تعداد بازديدكنندگان، اقدامات ايمني به كار گرفته شده و مسيرهاي عبوري سنگي و ماشين هاي تسمه اي در اين منطقه استقرار يافته است.

پترا ـ اردن

پترا يكي از باشكوه ترين شهرهاي باستاني جهان محسوب مي شود كه در ارتفاع ۸۱۰ متري قرار گرفته است. اين شهر در حدود ۳۱۲ سال پيش از ميلاد در ميان كوه هاي اردن ساخته شد، اما تا سال ۱۸۱۲ ميلادي كه مكتشف سويسي لودويگ بوركهارت آن را معرفي كند، براي جهان غرب ناشناخته بود. بزرگ ترين بناي موجود در شهر پترا معبد آن است. شهر پترا به سبب معماري صخره اي و همچنين سيستم آبرساني اش مشهور است. ارزش اين شهر به حدي است كه به عنوان نماد كشور اردن شناخته مي شود و بيشترين بازديدكننده را در ميان گردشگران داخلي و خارجي اين كشور به خود اختصاص داده است. پترا از سوي يونسكو به عنوان يكي از با ارزش ترين دارايي هاي ميراث فرهنگي جهان معرفي شده است.

فوگتال گومپا ـ هند

فوگتال گومپا روي صخره ها و در ابتداي دهانه غاري در جنوب شرقي زانسكار لاداخ در شمال هند واقع شده است. اين مكان كه مركزي مذهبي مختص به پيروان بوداست، تعداد ۷۰ راهب را در خود اسكان داده است.

اين معبد در قرن دوازدهم ميلادي از سوي فردي به نام گانگسِم سراپ ساخته شده و كتابخانه و اتاق هاي نيايش هم دارد. معماري فوگتال گومپا منحصر به فرد است و در طراحي آن از الگوي كندوي زنبور استفاده شده است.

يكي از شاخه هاي اصلي رود لانگ ناك در پايين صخره هاي فوگتال جريان مي يابد و بر زيبايي اين مكان افزوده است.

ژوان كنگ ـ چين

معبد معلق ژوان كنگ روي صخره اي عمود در نزديكي كوه هنگ چين قرار دارد.

اين معبد كه بيش از ۱۵۰۰ سال قدمت دارد، داراي معماري منحصر به فرد و متفاوتي از ديگر معماري هاي صخره اي است.

اين بنا به صخره اي عمود تكيه كرده و معلق است. معماران ژوان كنگ توانسته اند با سوراخ كردن صخره اين سازه را با استفاده از تيرك هايي از جنس بلوط به آن پيچ كنند و در هوا ثابت نگه دارند.

علاوه بر جاذبه هاي گردشگري، معبد ژوان كنگ يكي از مراكز فرهنگي مهم در چين به شمار مي رود كه در آن آموزه هاي ديني از سه مكتب بودا، تائو و كنفوسيوس به علاقه مندان ارائه مي شود.

مِتيورا ـ يونان

مجموعه متيورا از شش صومعه مجزا تشكيل شده است. اين مجموعه بر قله كوه هاي سنگ ماسه اي پيلار كه به شكل ستون هاي صخره اي عظيم هستند، قرار گرفته است.

صومعه مقدس، موسوم به متيورون بزرگ به موزه اي براي بازديد گردشگران بدل شده است. اين مجموعه شگفت كه در قرن هاي پانزدهم و شانزدهم ميلادي توسط راهبان مسيحي طراحي شده، با مشقت فراوان و با بهره گيري از زور و ارعاب برده ها و مردم سطح پايين جامعه ساخته شده است.

در طول جنگ جهاني دوم متيورا بمباران و بسياري از گنجينه ها و آثار با ارزشش غارت شد. اكنون در هر يك از صومعه هاي مجموعه متيورا تنها ده راهب ساكن هستند و بيشترين كاربرد آن به عنوان جاذبه گردشگري است.

پوپا تَنگ كلات ـ ميانمار

صومعه پوپا تنگ كلات در جنوب غربي كوه آتشفشاني پوپا، در ارتفاع ۷۳۷ متري از سطح دريا قرار دارد. اين نيايشگاه كه متعلق به پيروان بوداست، با پيمودن ۷۷۷ پله قابل دسترس است. گردشگران بسياري براي قرارگيري در بالاي اين صومعه به آن سفر مي كنند تا بتوانند از بالاي آن چشم اندازهاي وسيع و بي بديل اطراف را نظاره كنند.

كوه پوپا چون واحه اي در ميان بيابان خشك مركزي ميانمار واقع شده است.

در اين منطقه بيش از ۲۰۰ چشمه و رود جاري وجود دارد و پوشش گياهي آن نيز غني و متنوع است. ديدن همزمان چشم انداز مناطق بياباني، به همراه جنگل هاي سرسبز و رودخانه، يكي از نادرترين مناظري است كه مي توان در پوپا تنگ كلات آن را تجربه كرد.

آيسا اسدي